<p>Microplastics in het milieu: een bedreiging voor de volksgezondheid?</p>
Onzichtbaar kleine plastic deeltjes vervuilen zeeën en rivieren. Ze hopen zich op in mosselen en ander seafood, en komen zo ook in het maagdarmkanaal van mensen terecht. Ook komen ze voor in de lucht en kunnen we ze inademen. Hoe ongezond dat is, weet op dit moment niemand. De Gezondheidsraad vindt dat voorzorgsmaatregelen nodig zijn, evenals onderzoek naar de blootstelling aan plastic deeltjes via de voeding en andere routes en naar hun schadelijkheid voor de gezondheid. Daarvoor is het ontwikkelen van betrouwbare meetmethoden een eerste vereiste. Dit schrijft de raad in een briefadvies aan de staatssecretaris van IenM.
Microplastics uit producten – zoals toiletartikelen en verf – belanden rechtstreeks of via het rioolwater in het oppervlaktewater. Ze kunnen in het milieu belanden door slijtage van grotere stukken plastic, of in de lucht komen door slijtage van synthetische kleding en autobanden. Microplastics vormen – vanwege hun grootschalige verspreiding in combinatie met hun slechte afbreekbaarheid – een langdurige belasting van rivieren, zeeën en oceanen. Er zijn aanwijzingen dat microplastics via de mariene voedselketen in de voeding van mensen komen.
Waarschijnlijk komen alleen de kleinste micro- en ultrakleine (nano-)deeltjes in het lichaam terecht. De gevolgen hiervan voor de gezondheid zijn niet bekend. Nanoplastic deeltjes kunnen, net als andere nanodeeltjes, celmembranen passeren. Verder zouden ze ziektekiemen kunnen transporteren.
De Gezondheidsraad ondersteunt het Nederlandse beleid om emissies van plastics naar het milieu terug te dringen. De raad tekent daarbij echter aan dat dit beleid vooral tot doel heeft om zee- en zoetwater ecosystemen te beschermen en niet om mogelijke blootstelling van mensen en bedreiging van de volksgezondheid te voorkomen. Vanwege volksgezondheidsrisico’s, waarover nog veel onzekerheid bestaat, bepleit de raad dat overheid en bedrijfsleven zich gezamenlijk inzetten om al bij het productontwerp rekening te houden met mogelijke emissies van micro- en nanoplastics naar het milieu. Ook bewustwording van consumenten kan bijdragen aan het verder terugdringen van plasticafval, en daarmee aan het vrijkomen van micro- en nanoplastics.
Om de kennis over blootstelling en schadelijkheid voor de gezondheid te vergroten, acht de raad het van groot belang dat er betrouwbare meetmethoden worden ontwikkeld. Ook is er behoefte aan een meetprogramma waarmee een beter beeld kan worden verkregen van de blootstelling aan micro- en nanoplastic deeltjes en van de trends daarin. De publicatie Gezondheidsrisico’s van microplastics in het milieu