Meer aandacht voor gezondheid van moeders rondom bevalling
Het aantal zwangere vrouwen met een ernstige zwangerschapsvergiftiging (eclampsie) is de afgelopen 10 jaar sterk afgenomen. Daarentegen is er een toename van vrouwen die rondom hun bevalling met een hartstilstand of met teveel bloedverlies te maken krijgen. Dit maakte de eerste Utrechtse vrouwelijke hoogleraar verloskunde, Kitty Bloemenkamp, op 1 december tijdens haar oratie bekend.
Haar leerstoel richt zich met name op de gezondheid van de zwangere vrouw. Kitty Bloemenkamp, verbonden aan UMC Utrecht, zegt hierover: “Opvallend is dat er in Nederland in de discussie over de geboortezorg weinig aandacht is voor complicaties en de gezondheid van de moeder. Is onze verloskundige zorg op dit gebied zó goed dat complicaties bij de moeder nauwelijks voorkomen? Zijn baby’s belangrijker dan de moeders? De babysterfte is in Nederland de afgelopen jaren gelukkig gedaald, maar hoe zit het met de gezondheid van de moeders?”
Moedersterfte
Bloemenkamp: “Sinds 1990 is de moedersterfte wereldwijd bijna gehalveerd. Maar er zijn grote verschillen. In Nederland sterven er jaarlijks 5 vrouwen per 100.000 geboortes, vergelijkbaar met de ons omringende landen. Maar in Suriname ligt dit aantal op 130 en op Zanzibar zelfs boven de 500.” De moedersterfte mag dan in welvarende landen laag zijn, de bijna-sterfte neemt toe. “Vroeger werd vrouwen met een ziekte – zoals een hart- en vaatziekte of een nieraandoening – vaak afgeraden zwanger te raken. Nu niet meer. Dit is mogelijk één van de oorzaken dat het aantal vrouwen dat rondom de bevalling met een hartstilstand te maken heeft nu drie keer vaker voorkomt als 10 jaar geleden. Door het in 2013 ingestelde registratiesysteem Nethoss (Netherlands Obstetric Surveillance System) kunnen we trends in sterfte en bijna-sterfte van de moeder waarnemen, internationaal betrouwbare vergelijkingen maken en op basis daarvan indien nodig interventies plegen.”
Zwangerschap is topsport
Het doel is, zoals eerder genoemd, een gezonde moeder én een gezond kind. Om dit zoveel mogelijk te bereiken moet de kwaliteit van zorg optimaal zijn. Bloemenkamp: “zwangerschap is topsport. Alle organen werken harder. Hierdoor kunnen onder meer bestaande ziektes verergeren. Goede zorg op maat is daarbij cruciaal. Daarom zijn er in het WKZ Geboortecentrum multidisciplinaire spreekuren opgezet voor zwangeren met een aandoening, zoals diabetes, nierziekten, reumatische ziekten en hartafwijkingen. Hierbij krijgen de mensen met een kinderwens preconceptioneel advies en worden de vrouwen zo goed mogelijk op een eventuele zwangerschap voorbereid. De zwangerschap wordt begeleid door gynaecologen en verloskundigen, maar waar nodig ook door specialisten zoals bijvoorbeeld internisten, cardiologen en nefrologen.”
Vaker veel bloedverlies
Gegevens van Perined – een instelling die de kwaliteit van de zorgverlening rondom de geboorte wil vergroten – laten zien dat tegenwoordig vaker vrouwen veel bloed verliezen tijdens de bevalling. In Nederland heeft meer dan 6 procent van alle bevallende vrouwen minimaal 1 liter bloedverlies (in 2000 was dat nog 4 procent). Bloemenkamp: “De geboortezorgverleners in onze regio hebben met elkaar afgesproken om dit getal binnen drie jaar te halveren. Hiervoor is het protocol aangepast, wetenschappelijk onderzoek ingezet en bij elk ochtendrapport bespreken we de bevallingen waarbij meer dan een liter bloedverlies was. Ik weet niet of die 50 procent daling gehaald gaat worden, maar 30 procent minder is al fantastisch.”