Persoonlijkheidsstoornissen en de gevolgen voor het strafproces
De aanwezigheid van een persoonlijkheidsstoornis leidt in Nederland tot verminderde toerekeningsvatbaarheid en een advies voor tbs-behandeling. Dat concludeert Marleen Spaans in haar proefschrift ‘Personality pathology in a forensic setting: Prevalence, assessment, and prognostic value for treatment’. Spaans voerde haar onderzoek uit binnen het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie (NIFP), locatie Pieter Baan Centrum. Ze verdedigt op 6 december 2016 haar proefschrift aan de Universiteit Leiden.
h3>Zelfrapportage minder geschikt
Spaans onderzocht de relatie tussen persoonlijkheidsstoornissen en psychopathische trekken bij PBC-verdachten en de uitspraak van de rechter over straf en/of behandeling.
Het onderzoek laat zien dat zelfrapportage-instrumenten minder geschikt zijn om persoonlijkheidsstoornissen aan te tonen in een forensisch kader. Haar onderzoek binnen het Pieter Baan Centrum wijst op kwesties als (dis)simulatie, onbedoelde zelfdeceptie en de invloed van bepaalde persoonskenmerken.
Grotere gevolgen pathologie in forensisch veld
Een grondige en nauwkeurige diagnose van persoonlijkheidspathologie is van groot belang in het forensische veld. De diagnose en behandeling van persoonlijkheidspathologie is complexer dan in de reguliere psychologische praktijk. Ook hebben de gevolgen een grotere invloed op het leven van de onderzochte dan in de reguliere gezondheidszorg.
Standaardisatie en meer registratie
Spaans pleit voor een internationale standaardisatie van instrumenten en terminologie op dit gebied. Dit kan vergelijking van studieresultaten vergemakkelijken. Er is dringende behoefte aan een testbatterij die speciaal is ontworpen voor en gevalideerd binnen de forensische doelgroep, concludeert zij. Een toename van de digitale registratie van patiënt-, behandel- en risicokenmerken is noodzakelijk voor zinvol wetenschappelijk onderzoek. Het kan resulteren in een betere (risico)diagnostiek, minder incidenten, minder recidive en een kortere behandelduur.