Personeelstekorten: werkgevers komen in actie, maar nog onvoldoende
Zes op de tien verpleegkundigen en verzorgenden ziet hun werkgever in actie komen om de personeelstekorten en de torenhoge werkdruk in de zorg aan te pakken. Tegelijkertijd ziet 38% juist gebrek aan actie. Ook worden goede maatregelen - zoals het beperken van de administratieve lastendruk (14%) en het afstoten van taken die niks met zorg te maken hebben (11%) – relatief weinig genoemd. Dit blijkt uit een peiling van de beroepsvereniging voor Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN) onder 2.570 leden.
br />Negen op de tien verpleegkundigen en verzorgenden werkt bij een zorginstelling die te maken heeft met personeelstekorten. De meest genoemde maatregelen zijn: meer mensen opleiden (55%), meer overwerken (44%), extra inzet van ondersteunend personeel (41%), patiëntenstops (31%) en het sluiten van bedden (20%). Ook worden zorgmedewerkers die nieuwe collega’s aandragen beloond met eenmalige bonussen of dinerbonnen. Het gaat hierbij om maatregelen die langer dan één jaar worden ingezet en niet meer alleen tijdens piekmomenten, zoals vakanties.
Sonja Kersten, directeur van V&VN, roept zorginstellingen op om er een paar schepjes bovenop te doen: “We kunnen pas tevreden zijn als 100% van de organisaties met arbeidsmarktproblemen in actie komt. En het zou het mooist zijn als werkgevers die wél iets doen, ook echt alle kansen pakken. Goede maatregelen, zoals het verminderen van administratieve lasten of het stoppen met oneigenlijke taken zoals schoonmaken of het rondbrengen van de krant, worden te weinig ingezet. Tegelijkertijd zien we slechte maatregelen, zoals de inzet van onbevoegd en onbekwaam personeel, juist te veel.”
Zorgen om inzet onbevoegd personeel
40% van de ondervraagden geeft namelijk aan dat er bij hen op de werkvloer collega’s worden ingezet die het werk dat ze uitvoeren én niet mogen én niet kunnen uitvoeren. Zo worden beveiligers gevraagd om ondersteunende taken te verrichten en worden beginnende collega’s met weinig begeleiding in het diepe gegooid. 80% maakt zich zorgen over de risico’s die dit kan opleveren voor de patiëntveiligheid en het welzijn van patiënten. Sonja Kersten: “Tekorten of niet, het is juist nu ontzettend belangrijk om scherp te blijven op de kwaliteit van zorg.”
Verkleinen uitstroom is blinde vlek
Slechts 52% van de ondervraagde verpleegkundigen en verzorgenden zegt dat hun werkgever actief beleid voert om hen te behouden. De meest genoemde maatregelen zijn: het aanbieden van doorgroeimogelijkheden, meer rekening houden met roostervoorkeuren en het bieden van meer zeggenschap aan verpleegkundigen en verzorgenden in het beleid van hun zorginstelling. 55% vindt de genomen maatregelen niet effectief en 90% verwacht gelijke of grotere tekorten in de toekomst. Minder dan de helft wordt betrokken bij het zoeken naar oplossingen.
Sonja Kersten: “Het vergroten van de instroom is cruciaal, maar mag niet ten koste gaan van de aandacht voor het behoud van de verpleegkundigen en verzorgenden die nu werken. Hoe? Door hen veel meer te betrekken bij het verlagen van de werkdruk en bij het schrappen van onnodige administratie en oneigenlijke taken. Door hen een veel grotere stem te geven in het beleid en de manier van werken bij hun zorginstelling. En natuurlijk door ze veel meer te betrekken bij de regionale plannen die worden gemaakt om nieuwe mensen te werven en huidige medewerkers te behouden. Hier is werk aan de winkel voor bestuurders om verpleegkundigen te betrekken en voor verpleegkundigen om hun stem krachtig te laten gelden!”
Excellente Zorg
84% van de ondervraagden geeft aan nooit of bijna nooit zeggenschap in hun werk te ervaren. Kersten: “Je kunt als verpleegkundige of verzorgende alleen Excellente Zorg leveren in een werkomgeving waar de sfeer goed is en waar management en bestuur goed samenwerken met verpleegkundigen en verzorgenden. Waar naar de inbreng van de werkvloer wordt geluisterd en waar professionals van verschillende disciplines elkaar serieus nemen.”
Herhaling onderzoek arbeidsmarkt
Vorig najaar peilden we bij onze leden welke gevolgen zij zowel op werk als in hun privé situatie ondervonden van de personeelstekorten in de zorg (https://www.venvn.nl/Portals/1/Downloads/Personeelstekorten-zorg-oplossingen-van-de-werkvloer.pdf). Ook vroegen we hen om concrete voorstellen om hier iets aan te doen. We herhalen dit grootscheepse onderzoek momenteel omdat we willen weten of er het afgelopen jaar verbetering is opgetreden. De resultaten hiervan worden later dit jaar gepresenteerd.