Richtlijn helpt ouderenmishandeling tijdig te signaleren
Vandaag wordt het onderwerp ouderenmishandeling besproken in de Tweede Kamer. In dit overleg staat ook de komst van de nieuwe Richtlijn Vermoeden van ouderenmishandeling in het medisch-specialistische zorgdomein op de agenda. Deze richtlijn is op initiatief van klinisch geriaters ontwikkeld en wordt volgende maand gepubliceerd. Belangrijk, want één op de twintig thuiswonende 65-plussers heeft ooit te maken gehad met ouderenmishandeling. Het is bovendien een taboeonderwerp, waardoor mishandeling lang niet altijd boven water komt. De nieuwe richtlijn helpt zorgverleners om alert te zijn, tijdig misstanden te signaleren en adequate maatregelen te nemen.
br />Tijdig signaleren
De richtlijn geeft aanbevelingen voor de dagelijkse praktijk waarmee zorgverleners in de medisch-specialistische zorg ouderenmishandeling vroegtijdig kunnen signaleren, adequaat kunnen handelen en de zorg voor deze patiënten kunnen verbeteren. Er wordt bijvoorbeeld een overzicht gegeven van relevante signalen en risicofactoren om de verschillende vormen van ouderenmishandeling beter te kunnen herkennen. Ook adviseert de richtlijn om een signaleringsvraag over (een vermoeden van) ouderenmishandeling in het medisch dossier op te nemen, om de bewustwording te vergroten. Verder staat er wet- en regelgeving beschreven die van toepassing is op ouderenmishandeling en afwegingsprincipes die helpen bij zorgvuldig handelen. Ten slotte adviseert de richtlijn dat zorgverleners in bepaalde situaties een mantelzorgverleningscheck uitvoeren. Hierbij wordt nagegaan of de mantelzorger die verantwoordelijk is voor de verzorging van één of meer zorgbehoevende volwassenen/ouderen, die zorg nog wel voldoende kan bieden. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan bepaalde medische situaties bij de mantelzorger waardoor deze onvoldoende in staat kan zijn om adequate en veilige zorg te leveren.
Wat verstaan we onder ouderenmishandeling?
Ouderenmishandeling is grensoverschrijdend gedrag naar de oudere toe, door een persoon van wie die oudere afhankelijk is. De oudere persoon lijdt hierdoor lichamelijke, psychische en/of materiële schade. Voorbeelden zijn het stevig beetpakken als de oudere niet luistert, ongevraagd beslissingen nemen voor de oudere of eigen boodschappen doen van het geld van de oudere. Ook het niet geven of mogelijk maken van noodzakelijke zorg en daardoor verwaarlozing van de oudere is een voorbeeld. De plegers van ouderenmishandeling kunnen partners, (klein)kinderen of andere familieleden zijn. Maar ook professionele verzorgers. In een deel van de gevallen speelt overbelasting bij mantelzorg een rol bij het ontstaan van ouderenmishandeling, waarbij mantelzorgers soms uit onmacht het verkeerde doen.
Samenwerking
Sinds 2010 staat ouderenmishandeling op de politieke agenda en het krijgt de laatste jaren steeds meer aandacht. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) stelde in 2011 het Actieplan ‘Ouderen in veilige handen’ op, met als doel ouderenmishandeling te voorkomen dan wel zo vroeg mogelijk te signaleren en te stoppen. Deze doelstellingen sluiten goed aan bij de nieuwe richtlijn. Naast klinisch geriaters zijn ook andere zorgverleners hierbij betrokken, zoals huisartsen, psychiaters, SEH-artsen en verpleegkundigen. Het Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten heeft het traject begeleid. De richtlijn is vanaf volgende maand te vinden op www.richtlijnendatabase.nl