Veel geweld in ggz, maar weinig aangiften

Geschreven door:
Webredactie Medisch Contact

08-11-2017

Binnen de ggz, bij politie en justitie is er weinig consensus over de vraag of geweld door patiënten in de ggz ‘bij het werk hoort’ en in welke gevallen een aangifte op zijn plaats is. Een zaak wordt vaak snel geseponeerd, waardoor aangifte doen als zinloos wordt ervaren.

Doordat er zo weinig consensus over is ligt rechtsongelijkheid op de loer en kan er een dreiging ontstaan voor de maatschappelijke veiligheid, omdat gewelddadig gedrag geen consequenties heeft voor daders. Dat concluderen onderzoekers van Politie & Wetenschap en de Vrije Universiteit in een onderzoek naar geweld tegen hulpverleners in de psychiatrie. De onderzoekers hielden diepte-interviews met 35 mensen die werkzaam zijn in de ggz, of in de strafrechtketen. Onder de geïnterviewden waren dertien slachtoffers van geweld door een patiënt, onder wie één psychiater.

Hoewel geen precieze cijfers bekend zijn, noemen de onderzoekers het aantal geweldsincidenten in de ggz substantieel. Samen met werknemers bij de politie en in de gehandicaptenzorg vormt de ggz de top drie van sectoren met het hoogste percentage slachtoffers van lichamelijk geweld.

Geen aangifte

Hoewel slachtoffers te maken kunnen krijgen met ernstig fysiek of psychisch letsel, langdurige gezondheidsproblemen, langdurig verzuim en een minder veilig gevoel op het werk, wordt er vaak geen aangifte gedaan. Hier zijn verschillende redenen voor. Er is weinig duidelijkheid bij over de vraag of een justitiële reactie gewenst is. De meeste betrokkenen – dus zowel binnen de ggz als binnen politie en justitie – vinden dat agressie en geweld tot op zekere hoogte bij het werk horen. Onduidelijk is waar de grens van het toelaatbare ligt en in welke gevallen aangifte op zijn plaats is. Daarnaast zijn er twijfels over in hoeverre het de patiënt aangerekend kan worden in verband met mogelijk verminderde toerekeningsvatbaarheid. Ook is het medisch beroepsgeheim een knelpunt, is er angst voor represailles van (het netwerk van) de dader, willen slachtoffers de behandelrelatie niet op het spel zetten en krijgen ze op het werk vaak weer te maken met de dader.

Sepot

Slachtoffers twijfelen bovendien vaak aan de zin van aangifte en wat daar vervolgens mee gebeurt. Volgens de onderzoekers besluit justitie dikwijls zonder nader onderzoek niet tot vervolging over te gaan. Aangiftes leiden vrijwel altijd tot een sepot, ook in gevallen van ernstig geweld. Dit komt, zo zeggen de onderzoekers, omdat politie en justitie de toegevoegde waarde van vervolging bij dit type zaken niet zien. Slachtoffers hebben dan ook wisselende ervaringen met het doen van aangifte. Ook zijn ze niet onverdeeld tevreden met de steun die ze ontvingen vanuit de eigen organisatie na een geweldincident en bij het eventueel doen van aangifte.

De onderzoekers vinden dat een gezamenlijke aanpak nodig is tussen politie, ggz en OM. Ook moet binnen de sector uitgezocht worden waar bij geweldsincidenten de grens van het toelaatbare ligt. Een van de andere aanbevelingen luidt dat er een landelijk informatiepunt moet komen voor slachtoffers. 

Geschreven door:
Webredactie Medisch Contact